A kê có tên khoa học là Blighia sapida Koenig, được du nhập từ Trung Phi về Việt Nam là loại cây thường được dùng làm cảnh và có công dụng làm thuốc chữa bệnh.

- Tên khoa học: Blighia sapida Koenig

- Thuộc họ Bồ hòn - Sapindaceae

- Phân bố: Trồng ở Đồng Nai và các tỉnh lân cận.

Công dụng: Chữa lỵ, sốt cao (áo hạt), dùng kích thích tiêu hoá, trị viêm kết mạc, phù thũng, đau nửa đầu, đau mắt, viêm tinh hoàn, lở, u bướu, loét, ghẻ cóc, sốt vàng da (lá, vỏ thân).

─────

A kê là cây được du nhập từ vùng Trung Phi về Việt Nam, chủ yếu được trồng làm cảnh ở Đồng Nai và các tỉnh lân cận. Là loại cây thân gỗ, chiều cao chừng 10m hoặc cao hơn, tán rộng, các nhánh cứng cáp. Lá cây a kê to bản, mang 8 lá chét gần như mọc đối, hình bầu dục thuôn dài, kích thước lá: dài đến 13cm, rộng 5cm, 2 mặt nhẵn bóng, màu ôliu tươi, lúc khô gân rất lồi ở mặt dưới.

Chùm hoa 1-2 ở nách lá có lông mịn, cuống hoa dài 1,5cm; lá dài 5; cánh hoa 5, màu trắng, hẹp, có một vảy to ở gốc; nhị 8; bầu 3 ô có vòi nhuỵ ngắn. Quả nang dài từ 7-10cm hình tam giác, màu vàng hay đỏ tươi, mở thành 3 mảnh: hạt 3, tròn, bóng loáng, mang áo hạt to ở gốc màu trắng, bao đến 1/2 hạt. 

Bộ phận dùng làm thuốc gồm: quả, vỏ, lá, áo hạt.

─────

Thành phần hoá học a kê:

Người ta phân tích các thành phần có trong quả a kê như sau:

- Quả chứa những nhân tố làm giảm glycoza huyết thông thường (amino acid cyclopropanoid, hypoglucin A và hypoglucin B) đều là chất độc có thể dùng thay insulin. Tro quả chứa nhiều Kalium.

- Áo hạt chứa 69,2% nước, 20% lipid, 5% protid, 4,6%5 glucid, 4% Ca, 1,2% tro, 16 mg% P, 2,7 mg% Fe.

- Cuống noãn giữa hạt và áo hạt chứa 2 chất độc, trong đó có chất là hypoglucin A.

─────

Công dụng của a kê

- Áo hạt a kê cứng có dầu và có mùi vị của hạt dẻ, dùng ăn được, được dùng là thuốc trị lỵ và sốt cao. Ở Châu Âu đây là một thức ăn được ưa chuộng, khi đem nấu chín trong bơ hoặc với cá biển.

- Lá (và vỏ) dùng kích thích tiêu hoá, trị viêm kết mạc, phù thũng, đau nửa đầu, đau mắt, viêm tinh hoàn, lở, u bướu, loét, ghẻ cóc, sốt vàng da.

- Nhiều bộ phận khác của cây được xem như làm giảm đau, chống độc, chống nôn, cũng là chất độc và kích thích. 

Lưu ý: Trong quả a kê có độc, vì vậy cần thận trọng khi dùng làm thuốc.

─────

Trên đây là đặc điểm tự nhiên và công dụng của cây a kê, nếu bạn biết thêm những công dụng nào khác của cây này, hãy cho mọi người cùng biết vào phần bình luận phía dưới nhé. Cảm ơn bạn!