Muồng 1 lá hay còn có tên khác là lục lạc tù, tên khoa học: Crotalaria assamica Benth, thuộc họ Fabaceae.
Thuộc loại cây nhỏ, chiều cao từ 1.5 - 3 m. Thân, cành hình trụ rỗng, mọc thẳng đứng, có lông mịn. Lá có một lá chét, mọc cách, hình mác dài 6-10cm, gốc thuôn dần thành cuống ngắn, đầu tù hoặc hơi nhọn, mặt trên màu lục sẫm, mặt dưới nhạt có nhiều lông.
Cụm hoa màu vàng mọc ở đầu cành và ngọn thân trông đẹp mắt, dài khoảng 30-40cm, mỗi hoa mang 2 lá bắc nhỏ, có lông dài 5 răng không đều, có lông, tràng có cánh cờ gắn hình vuông. Cây ra hoa từ tháng 7 - 10.
Quả đậu, thon đầu về phía cuống, đầu có mỏ cong màu nâu, hạt nhiều, màu đỏ nâu, mùa đậu quả từ tháng 10 - 12.
Cây mọc hoang ở ven rừng, vạt đồi, gần nguồn nước, ưa ánh sáng.
Chùm hoa vàng ở đầu cành
────────
Đông y đánh giá, muồng 1 lá có vị nhạt, tính mát, tác dụng thanh nhiệt, giải độc, lương huyết, lợi thủy, hạ áp. Hiện nay người ta đã phân tích được thành phần trong cây có chứa nhiều alkaloid, hạt chứa nhiều lectin. Để dùng làm thuốc, thu hái toàn vào mùa hè, thu, hạt lấy ở quả chín vào mùa thu.
Dưới đây là những bài thuốc, kinh nghiệm hay dùng cây muồng 1 lá.
Dùng lá tươi rửa sạch, giã nát thêm ít mật ong, ngậm nuốt nước dần.
Vườn trồng cây muồng 1 lá tại Thái Nguyên
Lá khô muồng 1 lá 100 -150 g sắc với 400ml nước, sắc nhỏ lửa còn 100ml. Chia làm 2 lần uống trong ngày. Một liệu trình dùng từ khoảng 1 -2 tuần lễ.
Tác dụng chữa đau thần kinh toàn xuất phát từ kinh nghiệm trị bệnh của đồng bào vùng cao và đã được bệnh viện Y học dân tộc tỉnh Vĩnh Phúc áp dụng cho kết quả khả quan.
Để thuận tiện cho bệnh nhân sử dụng thuốc bệnh viện đã cải tiến thành dạng cao lỏng và điều trị thấy kết quả tốt hơn, mỗi ngày uống 50-60ml cao.
Đối với bệnh nhân cao huyết áp, bên cạnh việc duy trì thuốc ổn định huyết áp theo đúng chỉ dẫn của các y bác sĩ, bệnh nhân có thể áp dụng thêm các cây thuốc Nam có tác dụng hạ áp tốt. Đối với cây muồng 1 lá, cách sử dụng như sau:
Đào rễ tươi 30 - 40g đem rửa sạch, thái lát mỏng, hầm với thịt lợn nạc. Ngày dùng 1 lần.
Ngoài những kinh nghiệm kể trên, cây muồng 1 lá còn tốt đối với bệnh đau lưng, thấp khớp, ở Trung Quốc, cây muồng một lá chữa ho ra máu, sưng phù, đau răng, chốc lở...