Là cây rau rất đỗi quen thuộc với người dân Việt Nam, ngoài tác dụng là một loại thực phẩm sạch, rau ngót còn là một vị thuốc rất hay với nhiều công dụng tuyệt vời.

─────

A. TÊN GỌI

- Tên thường gọi: Rau ngót

- Tên khác: bù ngót, bồ ngót, hắc diện thần (Trung Quốc)

- Tên khoa học:  Sauropus androgynus (L) Merr

- Họ: thuộc họ Thầu dầu Euphorbiaceae

Lá cây rau ngót

─────

B. ĐẶC ĐIỂM TỰ NHIÊN

Rau ngót là cây được trồng làm rau ăn ở nhiều nơi, đôi khi bắt gặp cây mọc hoang, chiều cao lên tới 2m. Ở những nơi được trồng làm rau ăn, người ta khống chế chiều cao cây rau ngót chỉ khoảng trên dưới 1m, thân mọc thẳng đứng, phân nhiều cành, xanh tốt gần như quảnh năm. Vỏ thân cây màu xanh lục, sau màu nâu nhạt. Lá mọc so le, dài 4-6cm, rộng 15-30cm cuống rất ngắn 1-2mm có hai lá kèm nhỏ, phiến lá nguyên hình trứng dài hoặc bầu dục, mép nguyên. Hoa đực mọc ở kẽ lá thành xim đơn ở phía dưới, hoa cái ở trên. Quả nang hình cầu, hạt có vân nhỏ.

─────

C. THÀNH PHẦN HÓA HỌC

Chưa xác định được hoạt chất làm thuốc trong rau ngót. Sơ bộ thấy trong thành phần rau ngót có: 5.3% protit, 3.4% gluxit, 2.4% tro trong đó chủ yếu là canxi (169mg%), photpho (64.5mg%), vitaminC (185mg%).

Rau ngót có nhiều axit amin cần thiết trong 100g rau ngót có 0.16g lysin, 0.13g metionin, 0.05g tryptophan, 0.25g phenylalanin, 0.34g treonin, 0.017g valin, 0.24g leuxin và 0.17 izoleuxin.

Người ta cũng nhận thấy, trong cây rau sắng rất gần với rau ngót có hàm lượng protit cao hơn (6,5%), trong đó thành phần axit amin cần thiết trong 100g rau có 0.23g lysin, 0.19g metiomin, 0.08g tryptophan, 0.25g phenylalanin, 0.45g treonin, 0.22g valin, 0.26g leuxin, 0.23g iaoleuxin.

─────

D. TÍNH VỊ VÀ CÔNG DỤNG

Theo Đông y đánh giá, rau ngót có tính hàn (nấu chín sẽ giảm bớt tính hàn), vị ngọt; công dụng thanh nhiệt, giải độc, sát khuẩn, tiêu viêm, lợi tiểu, tăng tiết nước bọt, hoạt huyết hoá ứ, cầm huyết, bổ huyết, nhuận tràng, sinh cơ và nhiều tác dụng chữa bệnh khác.

Cây rau ngót gần như luôn xanh tốt

─────

E. NHỮNG BÀI THUỐC LIÊN QUAN

1. Chữa sót nhau thai:

Đây là kinh nghiệm rất hay trong dân gian để chữa sót nhau thai đối với phụ nữ sau sinh, do công dụng này mà rau ngót thường được hái về nấu canh cho phụ nữ sau sinh, vừa là món ăn bổ dưỡng, lợi sữa, vừa có tác dụng tốt cho phụ nữ sau kỳ sinh nở. Cách dùng để chữa sót nhau thai như sau:

- Hái 1 nắm lá rau ngót chừng 40g, đem rửa sạch giã nát. Thêm ít nước đã đun sôi để nguội vào, văt lấy chừng 100ml nước. Chia làm hai lần uống, mỗi lần cách nhau 10 phút. Sau chừng 15-20 phút nhau sẽ ra.

- Có người dùng đơn thuốc này chữa chậm kinh có kết quả.

- Có người chỉ giã nhỏ đắp vào gan bàn chân.

Chú thích:

Để chữa sót nhau, cũng có người chỉ dùng 15 hạt thầu dầu giã nát đắp vào gan bàn chân, trong vòng 15 phút nhau sẽ ra, cần rửa chân ngay.

2. Chữa đổ mồ hôi trộm, táo bón ở trẻ em

Rau ngót, bầu đất mỗi loại 30g, 1 quả bầu dục lợn rồi nấu canh cho trẻ ăn. Đây không chỉ là món canh ngon, bổ dưỡng lại có tác dụng chữa bệnh, mà nó còn là vị thuốc kích thích ăn uống với những trẻ chán ăn.

Đặc biệt, canh rau ngót nấu với thịt lợn nạc hoặc giò sống… không chỉ tốt cho trẻ em mà còn rất tốt cho cả người lớn bởi nó là một vị thuốc bổ, giúp tăng cường sức khoẻ với người mới ốm dậy, người già yếu hoặc phụ nữ sau khi sinh.

3. Trị chứng đái dầm ở trẻ em

Hái 1 nắm rau ngót tươi chừng 40g đem rửa sạch, giã nát, sau đó cho một ít nước đun sôi để nguội vào rau ngót đã giã, rồi khuấy đều, để lắng và gạn lấy nước uống. Phần nước gạn được chia làm hai lần để uống, mỗi lần uống cách nhau khoảng 10 phút.

Cây rau ngót vừa làm thuốc vừa làm rau ăn

4. Trị sốt nóng thân nhiệt tăng ở trẻ em

Dân gian vẫn thường dùng lá rau ngót rửa sạch, giã nát, lọc lấy nước cho trẻ uống, bã đắp vào thóp sẽ có công hiệu.

5. Trị trẻ em bị tưa lưỡi

Hái 1 nắm nhỏ rau ngót chừng 10g đem rửa sạch, giã nhỏ vắt lấy nước, thấm vào gạc mềm, sạch, đánh trên lưỡi (tưa trắng), lợi, vòm miệng trẻ em. Đánh nhẹ cho tới khi hết tưa trắng.

6. Trị đau mắt đỏ

Rau ngót 50g, rễ cỏ xước, lá dâu, lá tre, rau má mỗi loại 30g, lá chanh 10g. Tất cả đều dùng tươi, sắc đặc, chắt lấy nước uống nhiều lần trong ngày.

Kết hợp uống thuốc này với nhỏ thuốc đau mắt đỏ.

Chú ý: Cần thăm khám ở các cơ sở y tế để phát hiện nguyên nhân gây đau mắt đỏ.

Video giới thiệu về cây rau ngót:

7. Rau ngót trị nám da

Phụ nữ bị nám da mặt nên dùng rau ngót tươi đem rửa sạch rồi xay lấy nước cốt uống.

Cách làm khác cũng rất hiệu nghiệm đó là lấy rau ngót tươi giãn nát cùng với 1 ít đường trắng. Rửa sạch da mặt, lấy nước cốt nước đo mat xa vùng da bị nám chừng 10 - 15 phút, sau đó đắp bã lên chừng 30 phút rồi rửa lại với nước lạnh. 

─────

Những chú ý khi dùng rau ngót:

- Dùng rau ngót có thể gây cản trở quá trình hấp thụ canxi, phốt pho trong chính rau ngót và các món ăn khác.

- Phụ nữ đang mang thai không nên ăn rau ngót.

- Người mất ngủ, khó ngủ nên cẩn trọng và ăn rau ngót với lượng vừa phải.