Cỏ bợ có vị ngọt, hơi đắng, tính mát được dùng trong các bài thuốc chữa sốt cao, viêm gan, viêm thận, suy nhược thần kinh, sưng nhọt, tắc sữa, rắn độc cắn, phụ nữ ra nhiều bạch đới, khí hư... Cần chú ý nhầm lẫn cỏ bợ với cây chua me đất hoa vàng.

─────

A. TÊN GỌI

- Tên khoa học: Marsilea quadrifolia L.

- Tên khác: Tứ diệp thảo, điền tự thảo, phá đồng tiền, dạ hợp thảo...

- Tên tiếng Trung: 蘋

- Họ khoa học: Họ Tần Marsileaceae, bộ dương xỉ.

─────

B. ĐẶC ĐIỂM TỰ NHIÊN

Đặc điểm rất dễ nhận biết là loài cây này thường có ở các ruộng lúa, nơi ngập nước, lá gồm 4 lá chét xếp chéo nhau hình chữ thập, hình dáng lá chét rất giống với cây chua me đất (cây chua me đất có 3 lá chét, mỗi lá lại sẻ làm đôi). Thân cây cỏ bợ dạng thân rễ bò mảnh, ở mỗi đốt rễ chùm phụ có 2 lá mọc lên, cuống lá thẳng đứng dài 5 - 15cm. Khi chiều tối các lá chét bắt đầu rủ xuống. Bào tử quả rất bé, nằm ở gốc cuống lá chia làm nhiều ô ngang trong chứa bào tử nang lớn, sẽ sinh nguyên tản cái và nhiều bào tử mang nhỏ sẽ cho nguyên tản đực. Mỗi ô đó tương đương với một ổ tử nang và có áo riêng của nó.

─────

C. TÍNH VỊ, CÔNG DỤNG CÂY CỎ BỢ

Cỏ bợ có vị ngọt, hơi đắng, tính mát được dùng trong các bài thuốc chữa sốt cao, viêm gan, viêm thận, suy nhược thần kinh, sưng nhọt, tắc sữa, rắn độc cắn, phụ nữ ra nhiều bạch đới, khí hư...

Trong cỏ bợ có xyclaudenol, nước, protid, glucid, caroten và vitamin C.

─────

Video giới thiệu về cây cỏ bợ:

─────

D. NHỮNG BÀI THUỐC LIÊN QUAN

1. Chữa bí tiểu, tiểu dắt:

Cỏ bợ tươi 20-30g (hoặc cỏ khô 10-15g) sắc nước uống thay nước trong ngày.

2. Chữa sỏi thận, sỏi bàng quang:

Cỏ bợ tươi đem rửa thật sạch, giã nát rồi vắt lấy nước cốt dùng để uống vào mỗi buổi sáng. Mỗi ngày uống 1 bát, uống liên tục trong một liệu trình khoảng 5 ngày sẽ có tác dụng rất tốt.

3. Hỗ trợ chữa bệnh tiểu đường:

Cỏ bợ, thiên hoa phấn, mỗi vị 10-15g, sắc nước uống thay nước trong ngày. Hoặc có thể kết hợp với củ mài (hoài sơn) nấu thành cháo ăn.

4. Trị mất ngủ, suy nhược thần kinh, làm việc căng thẳng, táo bón sinh ra bệnh trĩ:

Cỏ bợ 30-50g, lá vông non 20g, tất cả đem nấu canh ăn 5-7 ngày. Tác dụng nâng cao chính khí, giúp an thần tạo giấc ngủ ngon, thoải mái đầu óc, trị chứng táo bón, trĩ nội - ngoại. 

5. Trị chứng chảy máu cam, đại tiểu tiện ra máu, suy tĩnh mạch chi, rong kinh, phiền nhiệt, háo khát:

Cỏ bợ 50-100g, lá sen non 30g, cỏ mực 20g, tất cả sơ chế đem xào hoặc nấu canh ăn 5-10 ngày. Tác dụng thanh nhiệt, lương huyết giải thử, bền vững thành mạch, chống xuất huyết. 

Ngoài ra, cỏ bợ 20g, lá sen non 30g tất cả nấu canh ăn hằng ngày sẽ có tác dụng thanh nhiệt, lương huyết, mát can thận, an thần hạ áp, trị sang nở, rôm sảy, mày đay, rối loạn chuyển hoá chức năng gan…

6. Công dụng chữa rắn cắn:

Mời bạn theo dõi video trên đây.

Lưu ý:

Rau bợ mọc sâu dưới bùn đất nên khi thu hái chỉ lấy phần thân và lá non, rửa sạch rồi ngâm với nước muối loãng cho bớt đi vị tanh của bùn.

Do mọc dưới ruộng ngập nước, người ta dùng thuốc trừ sâu nhiều cũng gây ảnh hưởng đến cây thuốc này, khi thu hái cần chú ý.

Hơn nữa do rau có tính hàn nên những người tỳ, vị hư nhược hay tỳ thận dương hư có các biểu hiện như lạnh bụng, đi ngoài phân lỏng, ăn uống tích trệ, ậm ạch khó tiêu, chân tay lạnh không nên dùng.