Kinh giới chữa cảm sốt, trĩ, đại tiện ra máu rất tốt

11/08/2020, 10:23 AM

Chia sẻ

Kinh giới là cây gia vị quen thuộc trong đời sống của chúng ta, cây còn được dùng làm thuốc chữa cảm sốt, đại tiện ra máu, bệnh trĩ, viêm họng... rất hiệu nghiệm.

────────

GIỚI THIỆU VỀ CÂY KINH GIỚI

Kinh giới được biết đến với tên gọi Khương giới, giả tô, nhả nát hom (Thái), phjăc hom khao (Tày), tên khoa học: Elsholtzia ciliata (Thunb.) Hyland, họ Bạc hà (Lamiaceae). Đông y gọi Kinh giới tuệ là chỉ hoa của cây kinh giới.

Chú ý:

Ở Trung Quốc, có một số loài khác trong cùng chi Elsholtzia được gọi chung là 香薷 (hương nhu), nhưng không phải là các loài có tên gọi là hương nhu như ở Việt Nam (thuộc chi Ocimum). Trong khi đó, tên gọi 荆芥 (kinh giới) lại được dùng để chỉ các loài thuộc các chi Nepeta và Schizonepeta (Schizonepeta được một số tác giả coi là danh pháp đồng nghĩa của Nepeta).

Ngoài ra, một số loài thuộc chi Chenopodium cũng có tên gọi là kinh giới, bên cạnh các tên gọi như rau muối hay dầu giun. Ví dụ Chenopodium ficifolium gọi là kinh giới trắng. Cụ thể xem thêm bài về chi Rau muối (Chenopodium).

Cây kinh giới chữa bệnh

1. Đặc điểm tự nhiên

Cây nhỏ, có thân vuông, phân nhiều cành, trên thân có phủ 1 lớp lông mịn. Lá mọc đối, mép khía răng cưa, khi vò sẽ thấy 1 mùi thơm mát.

Cụm hoa mọc ở đầu cành và kẽ lá thành bông lệch bên, dài hơn lá; hoa nhỏ màu tím nhạt; lá bắc to màu lục; đài hình ông có lông dày; tràng hợp hơi cong, chia hai môi, môi trên 3 thùy, môi dưới hai thùy; nhị 4 thò ra ngoài tràng; bầu có vòi nhụy dài.

Quả bế tư, thuôn, nhẵn bóng.

Mùa hoa quả: tháng 8 - 10.

2. Bộ phận dùng, thu hái, chế biến

Kinh giới được thu hái quanh năm, lấy cả cây, chỉ bỏ rễ. Thời gian thu hái tốt nhất là vào tháng 8, lúc này cây bắt đầu ra hoa, đem về loại bỏ tạp chất rồi phơi hay sấy khô. Về dược liệu có 2 loại:

- Toàn kinh giới là cả cây cắt ngắn, để nguyên có thể được dùng ở dạng tươi.

- Kinh giới tuệ là cụm hoa thì cắt riêng kèm theo 1- 2 lá ngọn (hoa đã nở, bông còn màu xanh). Kinh giới tuệ được chế biến theo 3 dạng sau:

- Dạng để sống

- Dạng sao vàng

- Dạng sao đen.

3. Thành phần hóa học

Trong kinh giới Schizonepeta tenuifoiia có chừng 1,8% tinh dầu. Thành phần chủ yếu của tinh dầu này là d. menton, một ít d. limonen.

Tuy nhiên ta cần chú ý đó chỉ là thành phần của kinh giới tươi; trên thực tế nhiều khi sao đen gọi là kinh giới thán (rửa sạch, cho vào nồi rang cho cháy đen phun nước vào rồi lại sấy khô) hoặc kinh giới tuệ thán (tức là cụm hoa của cây kinh giới sao đen).

Cây kinh giới

Cây kinh giới trong vườn gia vị

────────

TÁC DỤNG CHỮA BỆNH CỦA KINH GIỚI

Như đã đề cập ở trên, dược liệu kinh giới được chia làm 4 loại, vì thế tính vị và công năng của từng loại cũng khác nhau:

1. Toàn kinh giới:

Vị cay, đắng, mùi thơm, tính ấm, có tác dụng thanh nhiệt, làm ra mồ hôi chữa cảm, sốt, cúm, nhức đầu, tê thấp, đau mình, mụn nhọt.

Liều dùng hàng ngày: 5 - 10g dưới dạng thuốc sắc. Dùng ngoài không kể liều lượng.

Có thể được dùng độc vị, cũng có khi được kết hợp với các vị thuốc khác.

2. Kinh giới tuệ để sống:

Chữa cảm nhức, mụn nhọt, viêm họng, phòng sỏi.

Liều dùng hàng ngày: 10 - 20g dưới dạng thuốc bột hoặc thuốc sắc.

3. Kinh giới tuệ sao vàng

Chữa cảm, cúm. Liều dùng hàng ngày: 6 - 8g dưới dạng thuốc bột. Ngày 2 lần.

4. Kinh giới tuệ sao đen

Có tác dụng cầm máu. Liều dùng hàng ngày: 12g dưới dạng thuốc sắc hay thuốc bột.

Chú ý: Những trường hợp tự ra mồ hôi nhiều không nên dùng.

Luống rau kinh giới

────────

NHỮNG BÀI THUỐC TỪ CÂY KINH GIỚI

Dưới đây là những bài thuốc tiêu biểu dùng cây kinh giới để chữa bệnh:

1. Chữa cảm, sốt, cúm, nhức đầu:

Toàn kinh giới 5g, kim ngân 4g; lá tía tô, cam thảo đất, cúc tần (hoặc sài hồ nam) mỗi vị 3g, mạn kinh 2g, gừng 3 lát. Tất cả sắc với 400ml nước còn 100ml, uống làm 2 lần trong ngày.

2. Chữa mụn nhọt, sưng vú:

Toàn kinh giới, ké đầu ngựa, vòi voi, liên kiều mỗi vị 12g; cỏ mần trầu, kim ngân hoa, hạ khô thảo mỗi vị 10g; bồ công anh 8g. Sắc uống, chia làm 2 lần trong ngày.