Cây thanh táo được trồng ở nhiều nơi để làm cảnh, đây cũng là cây thuốc hay trong dân gian, được dùng để chữa sa tinh hoàn, phụ nữ sau sinh máu xấu, đắp bong gân, gãy xương, bong gân, sốt cao...

────────​

THANH TÁO LÀ CÂY GÌ?

Thanh táo có tên khoa học là Justicia gendarussa L. f. (Gendarussa vulgaris Nees), thuộc họ Ô rô (Acanthaceae) và được biết đến với tên gọi Tần cửu. 

Là loại cây nhỏ, chiều cao chừng 1m, thân, cành non màu tím hoặc xanh, gân chính lá màu tím, lá mọc đối, hình mác hẹp, 2 mặt nhẵn không lông. 

Hoa mọc thành bông ở ngọn hay ở nách lá về phía ngọn bao bởi nhiều lá bắc hình sợi. Ðài 5, hợp ở gốc cao 3-5mm. Tràng màu trắng hay hồng có đốm tía, chia 2 môi. Nhị 2, bao phấn 2 ô. Quả nang hình đinh, dài 12mm.

Thanh táo thường được nhân giống bằng cách giâm cành, cây dễ sống, chỉ cần giâm vào nơi đất ẩm, ánh sáng đủ là cây có thể phát triển rất nhanh.

────────​

CÔNG DỤNG CHỮA BỆNH CỦA CÂY THANH TÁO

Trong cây thanh táo có một alcaloid là justicin và một lượng rất ít tinh dầu, toàn thân các bộ phận đều có thể dùng làm thuốc, vị thuốc từ cây thanh táo được gọi là Tiểu bác cốt.

Đông y đánh giá, thanh táo có vị cay, tính ấm, quy vào 4 kinh: vị, đại tràng, can, đảm, công dụng nối gân tiếp xương, tiêu sưng, giảm đau, hoạt huyết, gây nôn, giải độc.

- Lá có tác dụng sát trùng thường được dùng trị gãy xương, sái chân, phong thấp viêm khớp xương.

- Rễ có vị hơi chua cay, tính bình có tác dụng hoạt huyết, trấn thống, làm lợi đại tiểu tiện, tán phong thấp, dùng chữa vàng da, giải độc rượu, còn trị viêm thấp khớp, bó gãy xương, trật khớp

- Vỏ rễ và vỏ thân có tác dụng gây nôn và được dùng để sắc uống hoặc ngâm rượu uống chữa tê thấp.

- Rễ và cành lá có thể dùng tươi giã đắp bó gãy xương, chỗ sưng tấy, hoặc còn được dùng để tán bột rắc trừ sâu mọt.

Hoa và lá cây thanh táo

Dưới đây là một số kinh nghiệm hay trong dân gian:

1. Gây nôn, giải độc, hạ sốt

Khi bị sốt cao, miệng nôn, chôn tháo ngoài dùng thuốc Tây y, có thể kết hợp thêm với thân lá thanh táo, cho thêm ít muối giã nát, chắt lấy nước cốt uống. Ngày uống 2 lần. Phần bã đắp lên trán. Tác dụng gây nôn, hạ sốt và giải độc.

2. Chữa bà đẻ máu xấu (trúng độc):

Kết hợp: Thanh táo, Mần trầu, Mần tưới, mỗi thứ 1 nắm khoảng 20g, sắc uống.

3. Chữa sa đì (tinh hoàn sưng đau, một hòn sa xuống):

Dùng rễ thanh táo, rễ mò hoa đỏ, rễ bấn trắng, rễ sưng mỗi thứ một nắm (20-30g); sắc uống trong ngày.

4. Chữa vết lở, nhiễm độc, nhọt lở thối loét, khó liền miệng.

Kết hợp đắp ngoài, uống trong:

- Đắp ngoài: Lá Thanh táo và lá Mỏ quạ, mỗi thứ 1 nắm bằng nhau, rửa với nước muối, giã nhỏ, đắp rịt, thay thuốc hằng ngày.

- Trong uống: Bạch chỉ nam, Kim ngân hoa, Bồ công anh, mỗi vị 1 nắm sắc nước uống và ăn rau sống hằng ngày, sau một tuần lễ sẽ có kết quả.

5. Chữa gãy xương, các loại mụn nhọt độc sưng đau:

Thanh táo tươi giã nát, hoặc dùng khô nghiền nhỏ, trộn với rượu, giấm; đắp vào chỗ bị thương.

Hoặc có thể dùng thanh táo tươi 30-50g (khô 15-10g); sắc nước uống trong ngày để chữa đòn ngã, chấn thương.

6. Chữa bong gân, sai khớp

Kết hợp đắp ngoài, uống trong:

- Đắp ngoài: Lá thanh táo, lá diễn, lá ngải cứu, mỗi vị đều dùng tươi, lượng bằng nhau. Giã nhỏ, đắp 2 lần/ngày.

- Uống trong: Thanh táo 20g, lá diễn tươi 50g; trạch lan, xuyên tiêu, cốt toái bổ, mỗi vị 20g. Sắc uống lúc còn ấm, ngày dùng 1 thang.

7. Chữa phong thấp chân tay tê dại:

Dùng vỏ thanh táo, rễ mền tên (độc lực), rễ sưng (hoàng lực), dây chìu, mỗi vị đều 20g; thiên niên kiện, cốt khí, mỗi vị đều 10g; sắc uống (Cây thuốc Việt Nam).

8. Chữa ho sốt, mồ hôi trộm:

Dùng rễ thanh táo, sài hồ, địa cốt bì, miết giáp, mỗi vị 10g; đương quy, tri mẫu, mỗi vị 5g; thanh cao, ô mai, mỗi vị 4g;

Sắc với 600ml nước, còn 200ml, chia 3 lần uống trong ngày (Những cây thuốc và vị thuốc Việt Nam).

Video giới thiệu cây thanh táo:

────────​

Trên đây là đặc điểm nhận dạng cây thanh táo, cùng những kinh nghiệm dân gian chữa bệnh từ cây thuốc Nam này. Nếu có không gian rộng rãi, bạn hãy trồng 1 vài khóm cây này, vừa làm cảnh, nhưng cũng là cây thuốc quý chữa được nhiều bệnh thông dụng hay gặp trong đời sống.

Nếu thấy bài viết hữu ích, hãy chia sẽ để cho nhiều người cùng biết bạn nhé! Cảm ơn bạn!