Nếu có ai quảng cáo lọ thuốc nước trị hắc lào, lở ngứa lâu năm, bạn hãy nghĩ ngay đến bài thuốc từ cây bạch hạc (hay còn gọi là kiến cò), đây là vị thuốc rất hay trị hắc lào, lở ngứa trong dân gian.

─────

BẠCH HẠC LÀ CÂY GÌ? ĐẶC ĐIỂM TỰ NHIÊN CỦA CÂY BẠCH HẠC

Có tên khoa học là Rhinacanthus nasuta, thuộc họ Ô rô (Acanthaceae), cây bạch hạc còn được biết đến với nhiều tên gọi khác nhau như cây kiến cò, cánh cò, cây lác (miền trung), thuốc lá nhỏ, cỏ linh chi, nam uy linh tiên, chòm phòn (dân tộc Nùng), Chóm phòn (Tày).

Cây cao chừng hơn 1m, thân mọc thẳng đứng, phân nhiều cành, là mọc đối có cuống, phiến lá hình trứng thuôn dài màu lục nhạt, mép nguyên, mặt trên nhẵn, mặt dưới hơi có lông mịn và gân nổi rõ ràng (Nhìn gần giống với lá cây ớt nhưng lớn hơn).

Hoa nhỏ ở đầu cành hoặc đầu thân, màu trắng hơi điểm hồng mọc thành xim nhiều hoa có cuống. Quả nang phía dưới dẹt không chứa hạt, phía trên chứa 4 hạt, có khi chỉ có hai hạt. Hạt hình trứng 2 mặt lồi.

Cây bạch hạc ưa ánh sáng, thường được trồng bằng cách giâm cành. Rễ tạo thành chùm. 

Để nhận biết chính xác cây bạch hạc, tránh nhầm lẫn với cây khác, bạn hãy theo dõi video dưới đây của chúng tôi.

─────

CÔNG DỤNG CỦA CÂY BẠCH HẠC (KIẾN CÒ)

Bộ phận chính dùng làm thuốc là rễ, thường là dùng tươi, khi bẻ đôi rễ cây này sẽ thấy có màu đỏ, vì thế, thuốc ngâm rượu chữa hắc lào mà có màu nâu đỏ thì rất có thể có vị thuốc bạch hạc là thành phần chính. Rễ có mùi hắc nhẹ, vị ngọt tựa mùi sắn rừng, trong rễ có 1.87% chất gần giống axit cryzophanic và axit frangulic.

Thu hái rễ tốt nhất là vào mùa đông và chỉ lấy vỏ rễ là tốt nhất. Cũng có khi dùng cả lá để chữa bệnh. 

Đông y đánh giá, cây bạch hạc có vị ngọt nhạt, tính bình, quy vào kinh phế, công dụng nhuận phế, giáng hỏa, chống ho, sát trùng, chống ngứa, trừ phong thấp. Được dùng trong các bài thuốc chữa bệnh ngoài da như lở ngứa, hắc lào, eczema, ngoài ra, còn chữa đau nhức xương khớp, đau thần kinh tọa, lao phổi thời kỳ đầu.

Cây bạch hạc (kiến cò)

Dưới đây là một số đơn thuốc dùng đến cây kiến cò:

Bài 1 chữa hắc lào, eczema, ecpet mảng tròn

Dùng lá tươi cây bạch hạc rửa sạch, nấu nước rửa hoặc giã nát đắp lên vết lở ngứa.

Bài 2 chữa eczema, hắc lào, lang ben:

Rễ bạch hạc 50g, thái nhỏ, giã nát; cồn etylic 70 độ 100ml. Ngâm trong thời gian nửa tháng rồi lọc qua vải xô, lấy dịch thuốc bôi vào vùng da bị hắc lào, lang ben ngày 2 lần đến khi khỏi.

Đau thần kinh tọa do lạnh:

Cẩu tích 16g; rễ lá lốt, rễ cỏ xước, thiên niên kiện mỗi vị 12g,; Rễ bạch hạc, quế chi, ngải cứu, vỏ quýt mỗi vị 8g. Sắc uống ngày 1 thang. Uống liền 10 - 15 ngày.

Bài thuốc này có tác dụng khu phong tán hàn, hành khí hoạt huyết, giảm đau.

Hỗ trợ điều trị lao phổi thời kỳ đầu

Rễ bạch hạc tươi 40g (khô 12-20g), thêm đường phèn sắc uống (Sổ Tay Lâm Sàng Trung Dược).

Trị đau nhức khớp do phong hàn thấp (với biểu hiện đau mỏi các khớp; đau tăng khi thời tiết lạnh, mưa, ẩm thấp):

Rễ cây kiến cò 12g; thổ phục linh (củ khúc khắc), ké đầu ngựa, hy thiêm, kim ngân hoa mỗi vị 16g; quế chi, bạch chỉ mỗi vị 8g; tỳ giải (củ cây kim cang), ý dĩ, cam thảo đất mỗi vị 12g. Sắc uống mỗi ngày 1 thang. Uống liên tục từ 10-20 ngày.

─────

Trên đây là đặc điểm tự nhiên, công dụng và những đơn thuốc dùng đến cây bạch hạc (kiến cò). Bạn biết thêm kinh nghiệm trong dân gian nào khác mà dùng đến cây thuốc này, hãy cho mọi người được biết vào phần bình luận phía dưới nhé. Cảm ơn bạn!